Ervaringskennis is geen sausje.
Ervaringskennis het is een onmisbaar ingrediënt.
Het uitgangspunt in alle projecten rond “personen met verward gedrag” was steeds de mensen waar het om gaat staan centraal. De realisatie daarvan is bleek nog niet overal even makkelijk. Zeker bij veel bijenkomsten was er ruimte gemaakt voor een ervaringsverhaal. Dit hielp natuurlijk enorm voor de juiste mindset, het waarom. “Oh ja, hier doen we het voor.” “Dit zijn de mensen waar het om gaat.” “Hoe makkelijk kun je dingen verkeerd uitleggen.” etc. Maar om het blijvende effect, wat betekent het beleid en de werkwijzen die we nu uitdenken nu voor diezelfde mensen waar het om gaat te realiseren is meer nodig. Hiervoor moet blijvend de draai gemaakt worden van “hoe doen we het nu” naar “wat is er nodig” en sluit dan aan?

Vertegenwoordiging van het waarom.
Om echt een draai te maken helpt het, sterker nog is het onmisbaar, dat er meegekeken en gedacht wordt vanuit het perspectief van de mensen waar het om gaat door mensen met ervaringskennis. Mensen die het “waarom” kunnen vertegenwoordigen. Die anderen scherp kunnen houden. Die vanuit hun eigen ervaring altijd blijven redeneren vanuit het “wat is er nodig”-principe. Omdat ze ervaren hebben wat er kan gebeuren als zeer goed bedoelde hulp en ondersteuning niet aansluit, de route naar dezelfde hulp en ondersteuning niet aansluit bij de logica van degene die deze hulp en ondersteuning heel hard kan gebruiken. Dat het leidt tot verspilling van tijd, energie en middelen en degene waar we het voor doen net zo goed tussen wal en schip valt.
Ervaringskennis is een expertise.
Deze vertegenwoordiger van het waarom zal iemand moeten zijn die in staat is zijn/haar eigen ervaringsverhaal te overstijgen. Die zijn/haar kennis verrijkt heeft met heel veel andere ervaringsverhalen, die in staat is om hier op enige afstand naar te kijken en de rode draden te zien. Die in staat is om aan te sluiten bij bestuurders, beleidsmakers en uitvoerders in het zorg en veiligheidsdomein. Dat mag je verwachten, dat moet je verwachten. Ook dat heeft te maken met gelijkwaardigheid. Van alle deelnemers binnen een overleg of training wordt expertise verwacht. Het inzetten van ervaringskennis is ook een expertise. De ervaringsdeskundige is dan een gelijkwaardige partner zijn met specifieke ervarings-expertise.
Benut deze enorme bron van kennis
Er zijn voldoende mensen die over deze expertise beschikken. Er bestaat kortom een enorme bron van ervaringskennis. Maak er gebruik van.
Deze blog heb ik op persoonlijke titel geschreven. Het is waar ik in geloof. Het is ook waarom ik direct volmondig: “ja” antwoorde toen mij gevraagd werd deel uit te maken van het kernteam van de Vliegende Brigade Ervaringsdeskundigheid. Op de website www.ervaringsinzet.nu vindt u meer informatie over het project en de mogelijkheid om advies te krijgen over het inzetten van ervaringskennis.
Beste Joke,
Het is goed (en hard nodig) dat ervaringsdeskundigen een rol zijn gaan spelen in de GGZ, maar ik heb er wel een kanttekening bij: ze mogen niet een excuus zijn (en blijven) voor ggz-professionals en andere ggz-mensen zoals bestuurders om niet vanuit hun eigen ervaringen (= hun hart etc) te werken.
Want zo lang ze dat niet (gaan) doen wordt de kwaliteit van de hulpverlening er niet beter op, dan blijven het ‘mensen die vanuit de kop/hoofd in hulp-relaties aan het sleutelen zijn’.
Of zoals een jonge (vrouwelijke!) psychiater na een workshop van Mind (over de vervreemding van cliënten in veel hulp-relaties) opmerkte op het NVvP-congres in 2019: ‘Soms werk ik wel eens vanuit mijn intuïtie, maar dan heb ik altijd het gevoel dat ik iets stiekems doe, iets doe, wat ik niet mag of geleerd heb’.
GGZ-hulpverleners: ‘behandel mensen, niet stoornissen, maar doe dat ook vanuit je eigen mens-zijn/ervaringen!’.
Bovendien, is het met dergelijke beroepskrachten moeilijk overleggen, zoals ik recent weer merkte als naaste…..
John Huijg (50 jaar ervaring in de GGZ als cliënt, naaste en psychotherapeut, nu vrijwilliger)