Anders Wonen Tiel

Tijdens de raadsvergadering van 17 januari heb ik gebruik gemaakt van de mogelijkheid om te spreken. Ik heb van deze gelegenheid gebruik gemaakt om “iets” aan de beeldvorming te doen. Wat ik erg bijzonder vind is het gesprek dat na afloop ontstond met een van de initiatiefnemers van “Anders Wonen Nee’.  Ik realiseerde me later dat ook ik last gehad had van beeldvorming. Beeldvorming wat voor mensen er in zo’n protestgroep zitten. We hebben elkaar leren kennen, en begrip gekregen voor elkaar. Mijn tekst is zelfs gepubliceerd op “hun” website. Er is geen wij en zij, we kunnen elkaar versterken en ik zie de toekomst van het Anders Wonen project in Tiel vol vertrouwen tegemoet.

Goedenavond. Allereerst wil ik mijn dank uitspreken voor de mogelijkheid om hier te spreken.

Ik ben Joke van der Meulen, woonachtig in Tiel en vertegenwoordig hier Ypsilon Tiel, een vereniging voor familie van mensen met een kwetsbaarheid voor psychose, maar ik vertegenwoordig vooral mijzelf als moeder van een zoon met complexe psychiatrische en verslavingsproblematiek. Dit onderwerp raakt me, de negatieve sfeer rond dit onderwerp raakt me. En ik weet zeker dat dit niet alleen voor mij geldt. Ik ontmoet regelmatig mensen die net zo nauw bij het onderwerp betrokken zijn als ik, waarvan velen uit schaamte hier niet over durven praten. Schaamte die een op een samenhangt met de negatieve sfeer en beeldvorming die er is rond mensen met psychiatrische, psychosociale en/of verslavingsproblematiek. Ook namens hen spreek ik hier.

Ik ben hier niet om de tegenstanders tegen te spreken, ik ben hier wel om aan alle aanwezigen te vragen om genuanceerd te blijven. We praten over mensen, over bijzondere mensen. En dat is op zich dan weer niet zo bijzonder. We hebben immers allemaal onze bijzonderheden en dat maakt het leven ook leuk. Maar los van die bijzonderheden hebben we heel veel overeenkomsten. We zijn allemaal geboren en gaan ooit weer dood. We maken plannen, dingen zitten mee en dingen zitten tegen. En nu gaat het over mensen die door allerlei oorzaken het lastig vinden om hun draai te vinden in deze steeds ingewikkelder maatschappij. Mensen die misschien ooit een ander leven hadden. Mensen die een moeder hebben gehad, die net als ik een heel andere toekomst voor hun kind zagen. Laten we proberen dat we gedurende deze bijeenkomst en de bijeenkomsten die nog over dit onderwerp zullen volgen dat goed in het oog te houden. We hebben het over mensen waarmee we meer overeenkomsten dan verschillen hebben.
Mensen als Jan* die ooit als scheepslosser werkte. Hij had een huis, een vrouw en een dochter. Maar door de alcohol takelde hij af. Zijn vrouw verliet hem, zijn baan raakte hij na een beroerte kwijt, en de schulden stapelden zich op. Na een lang ziekenhuisverblijf verloor Jan zijn huis en woonde hij een tijdlang in het park. Via het Leger des Heils belandde hij in de container.
Mensen als mijn zoon. Die het als kind al moeilijk met zichzelf had, op jonge leeftijd met drugs begon en op zijn 18e in zijn eerste psychose raakte.

Op de website van “Anders Wonen Nee” lees ik dat deze initiatiefgroep het concept van ‘Skaeve Huse’ een prima manier vindt om ook in Tiel voor deze specifieke doelgroep onderdak te bieden. Maar dan op een geschikte locatie. Ik ga niet in op de planologische details, zoals gezegd ik ben hier niet om de tegenstanders tegen te spreken, ik ga wel in op het risico dat een dergelijke “protestgroep” heeft. Het risico om de beeldvorming in zeer negatieve zin te beïnvloeden. Het risico van korte teksten, leren we van twitter, is dat de nuance wegvalt. De nuance die juist het verschil maakt. De naam “Anders Wonen Nee” suggereert op z’n minst dat deze groep tegen Anders wonen is. Een spandoek met de tekst “kan je hier straks nog lekker wandelen?” roept op zijn minst de suggestie op dat het raadzaam is niet in de buurt van “deze specifieke doelgroep” te komen. En dat raakt me.
De website dient een doel, logisch dat alle inhoud daar op gericht is. Toch zijn er ook andere nieuwsberichten, nieuwsberichten met een ander geluid en die een ander licht op het onderwerp laten schijnen.

• “Tilburgse wijk veiliger na komst Skaeve Huse” Het veiligheidsgevoel rond de Rueckertbaan in Tilburg is na de komst van de Skaeve Huse verbeterd in plaats van achteruitgegaan. Zowel voor de komst van de Huse in 2014 als eind vorig jaar is onderzoek gedaan onder omwonenden. Zij zijn zich zowel overdag als ’s avonds veiliger gaan voelen. Was toen 61 procent tegen de komst, nu is dat nog maar 13 procent. (BrabantsDagblad 12 maart 2017)
•  “Niemand klaagt over Skaeve Huse” Not in my backyard, riepen omwonenden resoluut bij de presentatie van de Skaeve Huse. De containerwoningen voor probleemhuurders zijn nu vijf maanden bewoond. De vrees voor overlast bleek ongegrond. ,,Je merkt er helemaal niets van.” (AD 23 nov 2017)

De teneur van beide artikelen is dat het omwonende is meegevallen. Ook hier was vooraf een grote angst voor overlast. Deze angst is grotendeels gestoeld op onwetendheid. “Kenmerkend voor deze groep is dat een strikt individuele vorm van huisvesting bijdraagt aan het tot rust komen en het normaliseren en stabiliseren van het gedrag.”, staat er in de beleidsnota. “Normaliseren en stabiliseren” is precies wat er in de praktijk gebeurd, zo blijkt ook uit het verhaal van Jan. Hij was op het moment dat het interview afgaf al een paar jaar van de drank af. Juist het zich niet veilig voelen, het steeds maar geen eigen plek hebben heeft vaak het verward gedrag versterkt. Ik begrijp de angst die dat gedrag op kan roepen, niets menselijks is mij vreemd, maar ik weet inmiddels dat dit meer over mij zegt dan over de personen die zich “anders” gedragen. Ik weet ook dat mijn ontmoetingen met een groot aantal kleurrijke mensen mijn leven verrijkt heeft. En dat er meer over weten mij daarbij ontzettend geholpen.

In een training effectieve beïnvloeding heb ik geleerd dat het enorm helpend is als je letterlijk niet tegenover elkaar maar naast elkaar gaat zitten. Wat er vanavond ook uit komt, dat is precies wat we moeten doen. Naast elkaar gaan staan. Goed naar elkaar luisteren. Laten we niet de angst versterken maar de kennis vergroten. En alstublieft, blijf genuanceerd, het gaat over mensen, mensen die door allerlei oorzaken het lastig vinden om hun draai te vinden in deze steeds ingewikkelder maatschappij, mensen als Jan, mensen als mijn zoon.

Bedankt voor uw aandacht.

*Het verhaal van Jan heb ik gehaald uit een artikel van de Groene (20 nov 2013) (met een helaas zeer stigmatiserende titel)